Uit de pers:
alkmaar - Het kon niet uitblijven. Nu het echt gaat zomeren, komt met de oostelijke stroming Russische warmte naar onze streken. Warmte in de vorm van culturele energie, die met beeldende kunst, muziek en een jaarmarkt in de koele Grote Kerk circuleert. Bijna drie maanden staat in de Grote Kerk van Alkmaar een tentoonstelling met werk van 20 relatief jonge Russische kunstenaars. En Russische musici verzorgen een serie van vier concerten met werk van veelal Russische componisten. Aan het eind van de rit wordt een jaarmarkt gehouden, mede georganiseerd door artistieke gezelschappen en organisaties van in Nederland wonende Russen.
De expositie 'Kunst uit Rusland' omvat 260 werken, riant verspreid in de zestiende eeuwse beuken van de kruisbasiliek en belicht door misschien wel de grootste boogramen van het westelijk halfrond. Wat een entourage is zo'n 'kathedraal' toch voor een expositie. Bij de eerste rondgang valt op dat de Russische kunstenaars, die de Perestrojka over zich heen kregen en inmiddels weten wat vrijheid is, de artistieke vrijheid op bescheiden wijze vieren. Natuurlijk nemen zij geen Sovjet-gedirigeerde onderwerpen meer bij de kop maar zij baseren zich wel stevig op de traditie. Ikonen en theatervormen zoals ballet verwijzen naar de eeuwenoude cultuur van het gebied en er zijn tal van verwijzingen naar thema's en maatstaven van de westerse kunsthistorie. Een portrettenserie lijkt, vluchtig beschouwd, zo uit de renaissance te stammen. Een pasteuze stillevenserie is op de manier van de virtuoos Morandi geboetseerd. Er zijn verwijzingen naar Picasso, naar Dali en De Chirico. Soms meen je een vleug Malewitsj te ontwaren en Klimt, de romantische vrouwenschilder, wordt geëerd.
Er is een reeks grote schilderijen die overweldigt. De doeken zijn verhalend, maar monumentaal, trefzeker en subliem in het vlak gezet. Er klinkt kritiek door in de reeks. Kritiek die het duidelijkst is waar te nemen bij het werk 'The stairs', dat een club stenensjouwers toont die een trap oploopt. De maker, de schilder Hamid Savkujev, laat rechts van de torsende meute een drager de trap afdonderen. De steen volgt op gepaste afstand.
,,Savkujev past in de bewering dat in Rusland talent vroeg wordt ontdekt'', zegt Frans van den Wijngaart, galeriehouder van Godá in Amsterdam en in St. Petersburg en vertegenwoordiger van kunstenaars die de wereld buiten Rusland willen veroveren. ,,Hamid is geboren in een dorpje in Kazachstan. Hij is een 'Kabardino', zijn hele familie is destijds gedwongen verhuisd. Op de lagere school ontdekte men dat hij tekentalent had. Als achtjarige werd hij geplaatst op een 'gymnasium', dat zich toespitst op beeldende kunst. Hij heeft daar tot zijn achttiende gezeten en is toen uitverkoren om naar de academie in St. Petersburg te gaan.''
Zware thema's vrolijkt Savkujev op met een olijke noot. In het geval van de stenensjouwers geblazen door een trompet, die wezensvreemd in de rij optreedt. Van den Wijngaart: ,,Net als in de muziek van Sjostakovitsj is er ergens een lichtpuntje. Het is typisch Russisch om in loodzware zaken toch een sprankje hoop aan te brengen.'' Op het doek 'Stealing the bride', een buitengewoon krachtig werk, waarop een vrouw overdwars op paard gesleurd is door haar schaker, is de kwinkslag de schoentjes die van de voeten vallen.
Van den Wijngaart: ,,Driehonderd jaar geleden waren er alleen ikonenschilders in Rusland. Tot eind achttiende eeuw Catharina de Grote en tsaar Peter een academie oprichtten. Maar de leidraad was en bleef: kijk naar de Hollandse en de Italiaanse meesters. Alle academies, ook de Repin academie zijn nog gëent op de traditie. Ze beginnen met de basis: zelf pigmenten wrijven, zelf doeken prepareren, modeltekenen, allemaal heel klassiek. En de kunstenaars zitten niet op een roze wolk. Ze beschouwen hun werk als een ambacht. Ze werken heel gemotiveerd. Er waren zeven Russische kunstenaars voor een paar weken naar Nederland overgekomen. Om in Europa allerlei kunstenaars te ontmoeten. Toen ze teruggingen hadden ze in de tussentijd bij elkaar 70 werken gemaakt. Ze hadden gewoon doorgewerkt! Ze plaatsen me elke keer weer voor verrassingen. Ik had met Savkujev de werkplaats bezocht van een beeldhouwer. Ik kom drie weken later op het atelier van Savkujev en staat daar toch een hele serie beelden, weliswaar in wasstadium, maar toch, hij was geïnspireerd en had een techniek die nog nooit gebruikt had benut om er flink in huis te houden.''
Van den Wijngaart: ,,Russen zijn heel verknocht met cultuur. Ze gaan veel makkelijker met cultuur om dan wij. Er gaan massa's mensen naar theater en ballet. Ik ben van huis uit architect en had een poos geleden een bouwproject in Rusland. De bouwvakkers die overdag in hun versleten overall stonden te buffelen waren 's avonds in een net pak in de schouwburgen of concertzalen te vinden. Vraag aan een wilekeurige Rus een gedicht voor te dragen en hij zal je vragen 'Wat wil je horen?' Ik heb achtjarigen gedichten van Poesjkin horen citeren.''
|
De handen in het haar van Katya marcel wichgers Russen kunnen nog steeds overweg met stijlen die voor veel westerse schilders passé zijn, zo blijkt uit een expositie van Russische realisten in de Groningse galerie Kunst in de Kop. Katya is mooi en Russisch. Ze staat naakt op vijf schilderijen van Victor Lyapkalo. In de spiegel achter haar is vaak de schilder te zien, al is het maar net. Hij moet haar man of vriend zijn. En de vader van haar nog ongeboren kind. Want op Growing Life (1998) legt hij zijn oor te luisteren op Katya’s zwangere buik. Russische realisten. Kunst in de Kop, Meeuwerderweg 4. Vr t/m zo, 13-17 uur. T/m 12 februari. |
|
© 2006 Universiteitskrant | laatste versie: 6 april, 2006 | |
Russinnen schilderen in Domburg
door Ernst Jan Rozendaal
DOMBURG - Domburg maakt zich op voor de derde schildersweek. Van 21 tot en met 28 mei werken 32 kunstenaars uit binnen- en buitenland in de badplaats, waarna een expositie volgt in de Duingalerie. Vijf Russische schilderessen zijn sinds vorige week al aan het werk in Domburg.
Kunst is grenzeloos. Een gesprek met de Russische kunstenaressen Natalia Simonenko, Natalia Krapivina, Alisa Gibet, Elena Snop en Maria Zakharova verloopt moeizaam, want hun kennis van de Engelse taal is beperkt. Maar één blik op hun werk zegt meer dan duizend woorden.
Stuk voor stuk beheersen ze de universele taal van de schilderkunst. Ze zijn alle vijf afgestudeerd aan de kunstacademie in Sint Petersburg. Ze werken figuratief, zoals vrijwel alle kunstenaars die deelnemen aan de Schildersweek Domburg. Het evenement wordt voor het derde achtereenvolgende jaar georganiseerd. Het idee is om oude tijden, toen schilders uit binnen- en buitenland Domburg als zomerverblijf uitkozen, te doen herleven. Een week lang werken 32 schilders in en rond Domburg. Een aantal schildersessies is voor publiek toegankelijk, zoals het schilderen van een naaktmodel en mensen in klederdracht. Op andere momenten in de week kunnen wandelaars op de gekste plekken schilders tegenkomen.
Expositie
Van het gemaakte werk wordt van 28 mei tot eind juni de expositie In het licht van Walcheren 2006 ingericht in de Duingalerie in Domburg. Daarna gaat de tentoonstelling twee maanden naar galerie Godá in Amsterdam. Op 9 september worden niet-verkochte schilderijen geveild in De Parel in Domburg.
De vijf Russinnen zijn via galerie Godá uitgenodigd voor de schildersweek. Zij zijn al een week in Domburg aan het werk. Ze hebben ook enkele schilderijen meegenomen.
Gibet legt zich vooral toe op het schilderen van vrouwelijke naakten. Snop zit duidelijk in een groene periode, zegt ze. Ze heeft een aantal taferelen opgezet van de tuin en het landschap rondom de atelierboerderij waar de schilderessen verblijven. Simonenko werkt aan een portret van een balletdanseres. Verder wil ze Hollandse bloemen schilderen. Zakharova is bijna klaar met een stilleven van een vaas tulpen. Ook Krapivina wil stillevens schilderen. Ze heeft prachtige, surrealistisch aandoende schilderijen meegenomen van een salamander en een man die uit een schelp kruipt.
De kunstenaressen roemen de omgeving van Domburg. „Een mooie plek, dicht bij zee“, zegt Gibet. „Ideaal om te schilderen. We begrijpen waarom kunstenaars hier graag komen werken.“
De Russinnen hopen op een uitwisseling met collega’s uit andere landen. Ze stellen zich ook veel voor van de tentoonstelling waaraan ze gaan bijdragen. „In Rusland zie je veel kitsch“, vertelt Snop. „In Nederland ontmoet ik veel meer begrip voor mijn schilderijen.“
Toch kunnen ze met hun schilderijen in Rusland een boterham verdienen. „Er zijn genoeg rijke mensen die geïnteresseerd zijn in onze kunst“, aldus Simonenko.
Weegschaal
„Een kunstenaar balanceert altijd op een weegschaal“, voegt Snop daaraan toe. „Zonder geld kun je niet werken, maar de balans mag nooit doorslaan naar de financiële kant. Je moet altijd maken wat je zelf wil. Alleen als je je hart en ziel in een schilderij stopt, krijg je een werk dat ook voor andere mensen interessant is.“
Informatie over de Schildersweek Domburg is te vinden op www.schildersweek.nl.